Resort opieki socjalnej i pracy informuje, że w ciągu dwóch ostatnich lat wiele zrobiono na rzecz osób niepełnosprawnych. „Doskonale wiemy, że sytuacja osób niepełnosprawnych jest trudna. Ale sytuacja ta, może w niewystarczającym tempie, jak oczekiwałyby osoby niepełnosprawne, jednak się zmienia. Przez ostatnie dwa lata wiele uwagi poświęciliśmy zmianom, opracowaliśmy nową reformę, która ułatwi codzienne funkcjonowanie osobom niepełnosprawnym, zapewni większe możliwości zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin oraz aktywny udział w życiu społecznym” — zaznaczyła Monika Navickienė, szefowa resortu.
Zmiany w systemie opieki socjalnej
Zgodnie z założeniami nowej reformy 1 stycznia 2024 r. rozpocznie się wprowadzanie zmian w systemie opieki socjalnej. Główną nowością będzie to, że stopień niepełnosprawności będzie orzekany według
nowego modelu, w którym uwaga będzie zwracana nie tylko na stan zdrowia, ale także na indywidualne potrzeby ludzi niepełnosprawnych oraz ich bliskich. Dotychczas orzekano o stanie niepełnosprawności w 90 proc. na podstawie kryteriów medycznych i nie uwzględniano indywidualnych potrzeb poszczególnej osoby. Zgodnie z nowymi zasadami niezbędna pomoc będzie udzielana z uwzględnieniem personalnych potrzeb.
Indywidualny plac pomocy
Jednym z głównych celów reformy jest zagwarantowanie, by osoby niepełnosprawne nie były dyskryminowane, miały równe prawa i możliwości uczestniczenia we wszystkich obszarach życia na równi z innymi członkami społeczeństwa. Dotyczy to rynku pracy, edukacji, działalności kulturalnej i życia społecznego. Osoba niepełnosprawna, podobnie jak wszyscy członkowie społeczeństwa, powinna mieć prawo do uczestnictwa we wszystkich obszarach życia.
„Indywidualne podejście pozwoli dokładniej pojąć, jakiego rodzaju pomoc potrzebna jest tej czy innej osobie, w każdym przypadku będzie opracowywany indywidualny plac pomocy” — zaznaczyła Irma Mituzienė, specjalistka Ministerstwa Opieki Socjalnej i Pracy.
Dotychczas zgodnie z obowiązującym modelem orzekania o niepełnosprawności, stopień zdolności do pracy ustalano dla osób od 18. roku życia do wieku emerytalnego. Po przejściu na emeryturę poziom zdolności do pracy zmieniał się w zależności od specjalnych potrzeb i ich poziomu. Zgodnie z nowym modelem orzekania o niepełnosprawności wskaźnik uczestnictwa będzie ustalany zarówno dla osób dorosłych, jak i osób, które osiągnęły wiek emerytalny. Mituzienė zauważa, że zmiana ta doprowadzi do bardziej sprawiedliwych świadczeń dla niepełnosprawnych emerytów — seniorzy otrzymają korzystniejszą emeryturę lub rentę.
Uwzględni się nie tylko wskaźniki medyczne
Przy orzekaniu stopnia niepełnosprawności Agencja Ochrony Praw Osób Niepełnosprawnych będzie brać pod uwagę nie tylko kryteria medyczne, gdyż nie da się obiektywnie określić stopnia niepełnosprawności bez oceny stanu zdrowia danej osoby. Zgodnie z nową reformą będą uwzględniane także inne wskaźniki. „Przy ocenie stopnia niepełnosprawności będą uwzględniane nie tylko problemy zdrowotne poszczególnej osoby, ale też jakiego rodzaju pomocy potrzebuje, aby móc funkcjonować w godnych warunkach. Każdy człowiek jest inny i z tą samą diagnozą medyczną, potrzebuje pomocy odpowiadającej jego indywidualnym potrzebom” — mówi Jelena Ivančenko, zastępca dyrektora Służby orzekającej stopień niepełnosprawności i zdolności do pracy przy Ministerstwie Opieki Socjalnej i Pracy.